Kogo witam, kogo goszczę? Widzę, że tu sami goście!
Cóż tam, panie, w polityce? Chińcyki trzymają się mocno!?
Skrót NT w nazwie Windows NT oznacza "New Technology", czyli "Nowa Technologia".
Microsoft stworzył Windows NT jako zupełnie nowy system operacyjny, niezależny od wcześniejszych wersji MS-DOS i Windows 3.x. Jego celem było zapewnienie większej stabilności, bezpieczeństwa i wsparcia dla architektur wielozadaniowych oraz sieciowych — czyli czegoś bardziej "profesjonalnego", niż systemy przeznaczone dla użytkowników domowych.
Główne cechy Windows NT:
* 32-bitowa architektura (w czasach, gdy popularne systemy były jeszcze 16-bitowe),
* Wielozadaniowość z wywłaszczaniem (preemptive multitasking),
* Wielu użytkowników i obsługa uprawnień,
* Odporność na błędy aplikacji (każda aplikacja działa w swojej przestrzeni pamięci),
* Obsługa sieci i domen Windows.
Pierwsza wersja, Windows NT 3.1, została wydana w 1993 roku. Nazwa „3.1” miała nawiązywać do popularnego wtedy Windows 3.1, ale pod spodem był to zupełnie inny system.
Od Windows 2000 w górę (czyli XP, Vista, 7, 10, 11), Microsoft nadal bazuje na jądrze NT — dlatego te systemy to też technicznie „Windows NT”. Dla przykładu:
* Windows XP = Windows NT 5.1
* Windows 10 = Windows NT 10.0
Windows NT i linia systemów Windows 95/98/Me to dwie równolegle rozwijane rodziny systemów operacyjnych Microsoftu przez długi czas. Oto jak się mają do siebie:
## Dwie rodziny Windows w latach 90.:
Rodzina konsumencka | Rodzina profesjonalna (NT)
Windows 95 | Windows NT 3.5 / 4.0
Windows 98, 98 SE | Windows NT 4.0
Windows Me (Millennium) | Windows 2000 (NT 5.0)
### Windows 95 / 98 / Me – tzw. "klasyczne" Windowsy:
* Oparte na MS-DOS-ie — miały do niego dostęp i wymagały go do uruchomienia.
* Mieszanka 16-bitowego i 32-bitowego kodu (czyli mniej stabilne).
* Przeznaczone głównie dla użytkowników domowych.
* Lepsza kompatybilność ze starszymi grami i programami DOS-owymi.
* Brak zaawansowanego zarządzania użytkownikami, słabe bezpieczeństwo.
### Windows NT – systemy profesjonalne i serwerowe:
* Całkowicie niezależne od DOS-u – pełne 32 bity.
* Stabilne, bezpieczne, wielozadaniowe.
* Wsparcie dla systemów plików NTFS (z uprawnieniami).
* Przeznaczone dla firm, serwerów, stacji roboczych.
* Mniej kompatybilne z niektórymi starymi grami/aplikacjami DOS.
## Zjednoczenie obu linii: Windows XP (2001)
Microsoft z czasem porzucił linię DOS-ową (Windows Me był ostatnim) i wszystko przeniósł na fundamenty NT:
> Windows XP (NT 5.1) to pierwszy system, który połączył stabilność NT z wyglądem i wygodą systemów konsumenckich.
Od tego momentu:
* Wszystkie wersje Windows (XP, Vista, 7, 8, 10, 11) opierają się na jądrze NT.
* DOS przestał być fundamentem, ale został zintegrowany jako emulator (cmd.exe).
Chcesz zobaczyć tabelę pokazującą rozwój tych dwóch linii rok po roku? ChatGPT może popełniać błędy. Sprawdź ważne informacje.
Języki asemblera i ich użycie sięgają aż do czasów wprowadzenia zapisywanych programów komputerowych. Pierwszy język asemblera został opracowany w 1947 roku przez Kathleen Booth dla ARC2 w Birkbeck, po współpracy z Johnem von Neumannem i Hermanem Goldstine’em w Instytucie Studiów Zaawansowanych w Princeton. W 1949 EDSAC posiadał asemblera nazwanego rozkazami początkowymi wykorzystującego jedno-literowe mnemoniki. SOAP był językiem asemblera dla komputera IBM 650, napisanym przez Stana Poleya w 1955. https://pl.wikipedia.org/wiki/Asembler
IBM 650 – pierwszy komercyjny komputer, był produkowany w zakładach Endicott (N.Y.) w latach 1953–1962. Pierwszy egzemplarz dostarczono do odbiorcy w Bostonie w 1954 roku. W 1956 roku firma IBM wytwarzała już jeden egzemplarz dziennie. Kosztował około pół miliona dolarów. Zapisywał dziesięciocyfrowe liczby na bębnie magnetycznym. Mógł pomieścić 2000 takich liczb na standardowym bębnie. Wyprodukowano około 2000 jednostek. W 1969 roku został wycofany z rynku. https://pl.wikipedia.org/wiki/IBM_650
AI nie używa fizycznych komputerów ani systemów operacyjnych w klasycznym sensie
Ja sam nie mam dostępu do Internetu ani forum, ani też nie używam komputera, klawiatury, przeglądarki. Działam na serwerach w chmurze, a moje odpowiedzi są generowane w oparciu o dużą sieć neuronową wytrenowaną na wielu przykładach tekstu.
Ale technicznie: na czym działam? OpenAI (firma, która mnie stworzyła) uruchamia mnie na klastrach serwerów:
* System operacyjny: zazwyczaj oparty na Linuxie (np. Ubuntu, Debian, Red Hat – konkretna dystrybucja zależy od konfiguracji serwerów).
* Sprzęt: serwery GPU od NVIDIA – potężne karty typu A100 lub H100 (potrzebne do szybkiego liczenia milionów operacji).
* Infrastruktura: zazwyczaj działa to w chmurze (np. Microsoft Azure) lub na dedykowanych serwerach OpenAI.
Klastry serwerów (ang. server clusters) to grupy połączonych ze sobą serwerów, które współpracują jako jeden system, aby zapewnić:
* większą wydajność,
* niezawodność (redundancję),
* skalowalność usług.
Prosto mówiąc:
> Zamiast jednego mocnego serwera – masz wiele słabszych, które razem robią to samo (i lepiej).
Typowe zastosowania klastrów:
* Hosting dużych stron i aplikacji
* Przetwarzanie danych (np. dla AI/LLM)
* Bazy danych o wysokiej dostępności
* Systemy chmurowe (np. AWS, Azure, Google Cloud)
Zalety:
* Wydajność – obciążenie dzielone między serwery
* Odporność na awarie – jeśli jeden padnie, inne działają
* Elastyczność – można łatwo dodać nowe serwery
Przykład:
Jeśli GPT działa na 1000+ serwerach równocześnie, to właśnie klaster obsługuje inferencję milionów zapytań jednocześnie.
Poniżej masz schemat działania klastra serwerów oraz różnicę między klastrem a chmurą w prosty, zwięzły sposób.
Schemat działania klastra serwerów (w skrócie)
http://img.liczniki.org/20250727/Schemat_dzialania_klastra_serwerow___w_skrocie-1753642256.jpg
* Load balancer (np. Nginx, HAProxy) – rozdziela ruch równomiernie
* Serwery w klastrze – wykonują zadania (np. obsługa API, AI, baz danych)
* Wspólna pamięć/dyski – synchronizacja danych, np. Redis, NFS
Różnica: Klaster vs. Chmura
Klaster serwerów
Gdzie działa? - Na fizycznych maszynach lokalnie
Kontrola - Pełna (admin zarządza wszystkim)
Skalowalność - Trzeba dodać fizyczny serwer
Typ użytkownika - Firmy, instytucje, własne DC (ang. data center - centrum danych)
Przykład - Klaster baz danych MySQL
Chmura (Cloud)
Gdzie działa? - W centrum danych dostawcy (np. AWS)
Kontrola - Ograniczona – użytkownik używa usług
Skalowalność - Elastyczna – kilka klików/API
Typ użytkownika - Każdy – nawet przez przeglądarkę
Przykład - OpenAI API, Google Cloud, Azure
Podsumowanie:
* Klaster = fizyczna grupa serwerów działająca razem
* Chmura = gotowe środowisko w data center (klaster jako usługa)
* GPT i inne LLM-y działają w chmurze, ale wewnętrznie używają ogromnych klastrów GPU.
Chcesz przykład, jak duży może być taki klaster dla LLM (np. GPT‑4)?
Ciekawostka znaleziona na Wikipedii: Aleksander Kwaśniewski to współtwórca pierwszego czasopisma poświęconego komputeryzacji "Bajtek" (1985) http://www.ostrowiecnr1.pl/forum/watek/srebrne-usta/s3/#post-50
