Ostrowiec Świętokrzyski www.ostrowiecnr1.pl

### Najbardziej znany utwór / kompozycja

Ravi Shankar był przede wszystkim wybitnym instrumentalistą i improwizatorem, więc trudno wskazać jeden „najbardziej znany utwór” w sensie piosenki. Jednak kilka jego kompozycji i nagrań stało się rozpoznawalnych:

* „Raga Jog”, „Raga Sindhi-Bhairavi”, „Raga Hamsadhwani” – klasyczne utwory ragowe, które nagrywał wielokrotnie.

* Z punktu widzenia publiczności zachodniej, bardzo znana jest jego współpraca z George’em Harrisonem, zwłaszcza nagrania z albumu *The Concert for Bangladesh* (1971), które wprowadziły sitar i muzykę klasyczną Indii do świata rocka i popu.

### Kontrowersje

Ravi Shankar był raczej postacią szanowaną i unikającą skandali. Kilka punktów, które bywały dyskutowane:

* Były pewne kontrowersje wokół jego życia osobistego – miał kilka żon i dzieci z różnych związków, co w Indiach czasami budziło komentarze.

* Dyskusje wśród muzykologów na temat interpretacji rag w zachodnich nagraniach (czy upraszczanie ich na potrzeby zachodniej publiczności jest dopuszczalne).

Poza tym był postrzegany jako wzorzec artystycznej dyscypliny i kultury muzycznej, a kontrowersji politycznych czy społecznych praktycznie nie było.

### Religia / wierzenia

Ravi Shankar był indyjskim hinduistą, a jego życie i muzyka były głęboko osadzone w duchowości Indii.

* Wierzył w duchową moc muzyki i jej zdolność do medytacji i oczyszczania umysłu.

* Jego współpraca z Zachodem była często przedstawiana jako połączenie muzyki i duchowości wschodniej, co pasowało do idei transcendencji w hinduizmie i filozofii indyjskiej.

Ravi Shankar - Raga Jog https://www.youtube.com/watch?v=-lcB48oQq6s

Album: Three Ragas, Year: 1956, Track: 01

„Objąć patronatem” oznacza otoczyć kogoś lub coś opieką, wsparciem lub protekcją jako patron, czyli przyjąć rolę opiekuna, mecenasa albo instytucji wspierającej dane przedsięwzięcie.

Znaczenie: Objąć patronatem = zostać patronem czegoś; udzielić oficjalnego poparcia lub wsparcia.

Przykłady użycia:

Ministerstwo Kultury objęło patronatem festiwal filmowy.

Szkoła średnia objęła patronatem lokalny dom dziecka.

Firma informatyczna objęła patronatem konkurs programistyczny.

--- Magia podpisu urzędowego...

Nic tak nie dodaje wydarzeniu magii, jak patronat honorowy. Zero wsparcia, zero obecności, ale za to sto procent prestiżu w papierze z podpisem.

Patronat honorowy – jedyna forma pomocy, w której nic nie trzeba robić, a wygląda, jakby się zrobiło wszystko.

Uff, dobrze że prezydent i starosta objęli patronatem. Bo już się bałem, że muzyka i taniec same z siebie nie dadzą rady bez wsparcia z urzędu.

Patronat honorowy – najczystsza forma zaangażowania: symboliczna, nieinwazyjna, bezpieczna. Idealna.

Patronat honorowy to taki moment, kiedy ktoś daje swoje nazwisko, żeby wyglądało, że coś wspiera, a w rzeczywistości wspiera tylko swoje nazwisko.

Egzotyczne dźwięki, aromaty Orientu, barwne stroje… a nad tym wszystkim duch prezydenckiego i starostowskiego patronatu, unoszący się jak kadzidło biurokratycznej łaski.

Sitār, taniec, mantry, aromaty… i patronat honorowy. Bo nawet w podróży do serca Indii nie obejdzie się bez pieczęci z ratusza i starostwa.

Gdzie kończy się joga, a zaczyna protokół dyplomatyczny? Tam właśnie pojawia się patronat honorowy – w pełnej harmonii z energią urzędowego wszechświata.

Taniec, muzyka, zapach Orientu i… patronat. Bo nic tak nie łączy Wschodu z Zachodem, jak podpis na piśmie z urzędu.

Prezydent i starosta objęli patronatem honorowym „Wieczór Indyjski”. I dobrze – dzięki temu duch wydarzenia ma teraz ważny meldunek w Urzędzie Miasta i Starostwie Powiatowym.

Koń... Krowa, kura, kaczka... Kura, kaczka, drób... (...) O! Jest! Widzę! Droga... Chyba na Indie.

### [krowa] Czy w Indiach wierzą w „święte krowy”? Tak, krowa jest zwierzęciem świętym w kulturze i religii Indii, zwłaszcza wśród wyznawców hinduizmu, którzy stanowią większość społeczeństwa. Nie oznacza to jednak, że Hindusi czczą krowy jako boginię — raczej traktują ją z wielkim szacunkiem i nie zabijają jej.

W hinduizmie krowa symbolizuje:

* łagodność i cierpliwość,

* płodność i obfitość,

* życiodajne mleko, które daje pożywienie bez zabijania zwierzęcia,

* a także matkę – często mówi się o niej „Gau Mata” (Matka Krowa).

Z tego powodu w wielu indyjskich stanach zabijanie krów jest prawnie zabronione.

### [symbol Om] Czy ma to coś wspólnego z hinduizmem? Tak, bardzo. Hinduizm to religia, w której wszystkie formy życia są uważane za święte i powiązane z boskością. Krowa jest szczególnie czczona, bo pojawia się w wielu świętych tekstach (np. w Wedach, Mahabharacie, Ramajanie) jako symbol dobra i urodzaju.

### [modlitwa] W co wierzą Hindusi? Hinduizm nie ma jednego założyciela ani jednej świętej księgi (choć ważne są Wedy, Upaniszady, Bhagawadgita). To raczej system wierzeń, filozofii i praktyk duchowych.

Najważniejsze idee hinduizmu to:

* Brahman – najwyższa, bezosobowa rzeczywistość duchowa, przenikająca cały wszechświat.

* Atman – dusza każdego człowieka, która jest częścią Brahmana.

* Karma – prawo przyczyny i skutku moralnego.

* Samsara – cykl narodzin, śmierci i odrodzeń (reinkarnacja).

* Moksha – wyzwolenie z cyklu samsary, zjednoczenie z Brahmanem.

### [symbol Om] Czy mają Boga? Tak, ale nie jednego w zachodnim rozumieniu.

Hinduizm jest zarówno politeistyczny, jak i monoteistyczny, zależnie od sposobu interpretacji.

Wielu Hindusów wierzy w jednego Boga przejawiającego się w wielu formach.

Najczęściej czczeni bogowie to:

* Brahma – stwórca świata,

* Wisznun (Vishnu) – podtrzymujący świat i uosobienie dobra,

* Śiwa (Shiva) – niszczyciel, ale też odnowiciel świata.

Oprócz nich jest wiele bóstw i bogiń (np. Lakszmi, Parwati, Kryszna, Ganesha), które są różnymi przejawami boskości.

Kamasutra jest dziełem indyjskim, pochodzącym ze starożytnych Indii.

### [zwoje/pergamin] Skąd pochodzi Kamasutra? Kamasutra została napisana w języku sanskrycie około III–IV wieku n.e. (choć część badaczy uważa, że jej początki sięgają nawet I wieku). Autorem tradycyjnie uznawanym za twórcę jest Watsjajana (Vātsyāyana Mallanaga) – uczony i filozof, który żył prawdopodobnie w mieście Pataliputra (dzisiejsza Patna w Indiach).

### [symbol Om] Czym właściwie jest Kamasutra? Wbrew powszechnemu przekonaniu, Kamasutra to nie tylko „księga o pozycjach seksualnych”.

To traktat o sztuce życia, miłości i relacjach międzyludzkich, będący częścią staroindyjskiej filozofii.

W sanskrycie:

* „Kāma” oznacza miłość, pragnienie, przyjemność zmysłową,

* „Sūtra” – zbiór aforyzmów, zasad, wskazówek.

Zatem „Kamasutra” dosłownie znaczy „zbiór zasad dotyczących miłości”.

### [książka] Co zawiera Kamasutra? Księga składa się z siedmiu części i obejmuje m.in.:

1. Zasady dobrego życia i relacji społecznych,

2. Rady dotyczące miłości i małżeństwa,

3. Opis emocji i psychologii miłości,

4. Sztukę flirtu i uwodzenia,

5. Różne formy relacji między kobietą i mężczyzną,

6. I tak – również część o technikach i pozycjach seksualnych (ale to tylko ok. 1/5 całości!).

### [flaga Indii] Związek z hinduizmem i kulturą Indii. Kamasutra wpisuje się w tradycyjny hinduski system czterech celów życia (puruṣārtha):

1. Dharma – obowiązek moralny, prawość,

2. Artha – dobrobyt, powodzenie materialne,

3. Kāma – przyjemność i miłość,

4. Moksha – wyzwolenie duchowe.

Kamasutra zajmuje się trzecim z tych celów – kāmą, czyli sztuką przeżywania przyjemności w sposób harmonijny i etyczny.

Oto streszczenie tego, co Kamasutra naprawdę mówi o miłości i związkach, czyli to, co często jest pomijane, gdy ludzie kojarzą ją tylko z erotyką:

### [serce] Kamasutra to księga o harmonii między ciałem, sercem i umysłem. Dla autora, Watsjajany, miłość nie jest tylko fizycznym aktem, lecz sztuką życia w zgodzie z naturą i emocjami. Człowiek, który chce wieść dobre życie, powinien rozwijać wszystkie jego sfery:

* duchową (dharma),

* materialną (artha),

* emocjonalno-zmysłową (kāma).

Kamasutra opisuje, jak osiągnąć równowagę między tymi trzema aspektami.

### [para] Miłość to sztuka wzajemnego zrozumienia. Watsjajana podkreśla, że prawdziwa miłość rodzi się z:

* szacunku do partnera,

* cierpliwości i wzajemnego poznania,

* radości ze wspólnego czasu, a nie z pośpiechu.

Autor pisze, że związek powinien być współpracą dwóch osób, a nie relacją, w której jedna dominuje.

Partnerzy powinni dbać o siebie nawzajem, rozwijać wspólne zainteresowania i emocjonalną więź.

### [kwiat lotosu] Miłość i przyjemność są częścią duchowej drogi. Dla starożytnych Hindusów ciało nie było czymś grzesznym – było narzędziem doświadczania boskości. Kamasutra uczy, że przyjemność fizyczna może być piękna i dobra, jeśli towarzyszy jej:

* czystość intencji,

* miłość,

* wzajemny szacunek,

* i zrozumienie potrzeb drugiej osoby.

Watsjajana podkreśla, że przyjemność bez miłości jest pusta, a miłość bez przyjemności – niepełna.

### [klucz] Związek wymaga mądrości i praktyki. W Kamasutrze znajdziemy porady dotyczące:

* wyboru odpowiedniego partnera,

* budowania trwałego uczucia,

* przezwyciężania konfliktów,

* a także sztuki uwodzenia, piękna i elegancji w relacji.

To wszystko ma służyć nie hedonizmowi, ale pełni życia i harmonii między ludźmi.

### [świeca] Podsumowanie: Kamasutra to w istocie filozofia miłości i współżycia. Uczy, że:

* miłość to droga do poznania siebie i innych,

* bliskość cielesna jest jednym z wyrazów duchowego połączenia,

* a prawdziwe szczęście polega na równowadze między obowiązkiem, dobrobytem i przyjemnością.

Jak te zasady Kamasutry przekładają się na współczesne rozumienie relacji – np. czego możemy się z niej dziś nauczyć o związkach i emocjach?

Bardzo krótko: Kamasutra to staroindyjska księga o miłości, relacjach i harmonii w życiu. Uczy, że prawdziwa miłość to połączenie ciała, serca i umysłu, oparte na szacunku, wzajemności i radości. Nie chodzi tylko o seks, lecz o sztukę życia w zgodzie z sobą i drugim człowiekiem.

---

(...) Wtedy jest szansa na to, że druga strona też się do nas uśmiechnie. Nawet jak im się czasem silnik zatrze, nawet jak im czasem nie starczy im argumentów. Wielkie brawa! – mówił i sam agitował do bicia mu brawa.

Ale chce wam powiedzieć jedną rzecz, że dzisiaj pokazuje, to co jest w Głogowie, ta cała sytuacja, jedną bardzo ważną rzecz, że ludzi uśmiechniętych jest znacznie więcej. Uśmiechnijcie się brygada, hej, co tacy smutni jesteście!? – krzyczał.

Na odwrót pan trzyma transparent, w drugą stronę kochani. Pozdrawiam pana, jaki pan piękny uśmiech prezentuje. No cudo! Drodzy państwo, to jest najważniejsza lekcja, która z tego płynie, że nas jest więcej. Wielkie brawa! (...)

BBC Archive. 1985: RAVI SHANKAR - master of the SITAR https://www.youtube.com/watch?v=opdRDGwhs38

Marian Foster rozmawia z indyjskim wirtuozem sitaru Ravim Shankarem, być może najsłynniejszym sitarzem wszech czasów. Jak powstaje sitar, ile wymaga praktyki i jakie są podstawy dobrej muzyki na sitarze?

Ten klip pochodzi z filmu Ravi Shankar: Maestro and Guru, pierwotnie wyemitowanego 10 czerwca 1985 roku.

Ravi & Anoushka Shankar https://www.youtube.com/watch?v=lIQrUZLyATo

Anoushka Shankar – Traveller (live at Girona Festival) https://www.youtube.com/watch?v=_PfRSr0F9eM

Anoushka Shankar - Indian Classical Raga https://www.youtube.com/watch?v=-wra4p4zARw

Anoushka Shankar plays 'Pancham Se Gara' https://www.youtube.com/watch?v=8CnhcGpmH9Y

Halloween w Indiach zyskuje na popularności, ale nie jest to tradycyjne święto w tym kraju. W miastach, zwłaszcza w dużych metropoliach, gdzie wpływy zachodnie są silniejsze, Halloween jest obchodzone głównie przez młodsze pokolenie, które uczestniczy w imprezach tematycznych, organizuje „trick-or-treating” (choć rzadziej niż w USA) i przebiera się za różne postacie. W miejscach, gdzie społeczności międzynarodowe są większe, np. w Delhi czy Bombaju, można spotkać więcej dekoracji, a sklepy oferują produkty związane z tym świętem. Niemniej jednak nie jest to głęboko zakorzeniona tradycja w indyjskiej kulturze.

Jeśli chodzi o Święto Zmarłych i Wszystkich Świętych w Polsce, to w Indiach jest kilka różnic w obchodzeniu tych dni, zależnie od religii i regionu.

Święto Zmarłych w Indiach

W Indiach święta związane z pamięcią o zmarłych mają charakter bardziej religijny i są zależne od wyznania. W tradycjach hinduskich istnieją różne rytuały związane z oddawaniem czci zmarłym, ale nie ma dokładnego odpowiednika Święta Zmarłych w polskim sensie. W hinduskiej tradycji bardzo ważnym momentem jest Pitru Paksha (ok. września), kiedy to rodziny składają ofiary i modlitwy w celu uczczenia przodków. Jest to czas, w którym uważa się, że duchy zmarłych odwiedzają swoich żyjących krewnych.

Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny

Dla katolików w Indiach, którzy stanowią mniejszość, obchodzenie Wszystkich Świętych (1 listopada) oraz Dnia Zadusznego (2 listopada) odbywa się podobnie jak w innych krajach chrześcijańskich. W niektórych regionach, zwłaszcza w Goa (gdzie znajduje się duża społeczność katolicka), odbywają się msze i procesje, a ludzie odwiedzają groby swoich bliskich. Na cmentarzach zapala się świece i składa kwiaty. Warto dodać, że w południowych Indiach (np. w Kerali) oraz w innych częściach kraju, gdzie jest duża społeczność katolicka, obchody te mogą mieć charakter bardzo podobny do tych znanych w Polsce.

Wpływy i różnice

W Indiach, które mają bardzo zróżnicowaną kulturę i religie, sposób obchodzenia świąt może się znacząco różnić w zależności od regionu i społeczności. W większych miastach można zobaczyć wpływ zachodnich tradycji, ale w mniejszych miejscowościach i na wsiach tradycje związane z religią i kulturą hinduską czy islamską będą dominować.

W skrócie: Halloween w Indiach jest świętem obcym, choć coraz bardziej popularnym w miastach, natomiast Święto Zmarłych i Wszystkich Świętych są obchodzone w zależności od wyznania, a katolickie społeczności obchodzą te dni podobnie do Polaków, zwłaszcza w regionach takich jak Goa.

---

„Cukierek czy Psikus? A może… ?”

Była noc Halloween. Zimny wiatr świstał między drzewami, a w powietrzu unosił się zapach mokrej ziemi. W okolicznych domach świeciły się dynie, na drzwiach wisiały pajęczyny, a dzieci w przerażających przebraniach biegały po ulicach, wykrzykując radosne „Cukierek albo psikus!”. Ale nie w każdym domu Halloween było witane z uśmiechem…

W jednym z nich, przy ulicy Złotych Kwiatów 9, stał stary, szary dom. Od lat nie miał żadnych dekoracji, ani dyni na schodach. Właściwie wyglądał jakby nikt w nim nie mieszkał, chociaż wiadomo było, że mieszka tam pan Jakub — trochę dziwny, starawy facet, który unikał towarzystwa i nie rozmawiał z sąsiadami. I tego dnia, mimo że było Halloween, na jego drzwiach nie widać było żadnych ozdób, a okna były zamknięte, jakby chciał zaszyć się w swoim świecie.

Ale dzieci nie znały litości. Zbliżali się do tego domu z ogromnym entuzjazmem, bo przecież nie ważne, czy dom ozdobiony czy nie – cukierek to cukierek!

– „Na pewno ma jakieś słodycze, choćby z wymuszenia!” – szeptała jedna z dziewczynek, która była nieco bardziej zuchwała od innych.

– „Czemu niby nie?” – odpowiedział chłopak w przebraniu ducha. – „Wszystkie domy powinny mieć coś dla nas!”

Dzwonili dzwonkiem. I znów. I jeszcze raz. I tak przez kilka minut, aż w końcu – coś dziwnego się wydarzyło.

Nagle, jakby znikąd, brama wjazdowa do ogrodu pana Jakuba zaczęła się powoli otwierać. Wcale nie była to brama, którą dzieci miały nadzieję zobaczyć, bo zamiast być ozdobioną w błyski i świecące pająki, wcale nie była przyjazna. To była zdalnie sterowana brama. A z bramy zaczęło coś wyskakiwać.

„Tylko nie to!” – pomyślał chłopak w przebraniu ducha, ale było za późno. Z bramy wyskoczyła ogromna fontanna wody, pryskając wodą z ciśnieniem nie mniejszym niż wodospad Niagara.

Dzieci próbowały uciekać, ale nie miały szans. Z każdą chwilą były coraz bardziej przemoczone. Wiatr niósł wodę prosto w ich twarze, a straszny śmiech pana Jakuba dobiegł z oddali.

– „Dzieciaki, pamiętajcie, cukierek czy psikus to nie zawsze dobry wybór!” – krzyknął przez okno, gdy fontanna dopełniała dzieła zniszczenia. – „Nie zawsze warto dzwonić do obcych!”

Dzieci stały teraz w wodzie, przemoknięte do suchej nitki. Woda spływała po ich kostiumach, a ich pierwotny entuzjazm szybko zniknął, ustępując miejsca rozczarowaniu.

– „To nie było śmieszne!” – powiedział jeden z chłopaków, który przez chwilę wyglądał jakby chciał wybuchnąć śmiechem, ale w końcu zrobił smutną minę. – „To… to bardziej jak Śmigus Dyngus niż Halloween!”

Pan Jakub pojawił się w drzwiach, trzymając w rękach ogromny kubek gorącej herbaty.

– „Nie dziękujcie, nie macie za co!” – powiedział. – „I pamiętajcie, nie wszystkie cukierki są słodkie, a nie każdy obcy daje ci coś miłego. Halloween to nie tylko zabawa, ale też ostrożność. Może to było zabawne, ale nie zapomnijcie o tym, że nie wszystko, co się świeci, jest złotem!”

Zanim dzieci miały szansę na odpowiedź, brama zamknęła się z hukiem, a dzieci ostatecznie stwierdziły, że przyszły na to miejsce za szybko. Dzień Wszystkich Świętych zbliżał się wielkimi krokami, a one miały dość wodnych niespodzianek i nie zamierzały wrócić po żadne słodycze. Może jednak warto było nauczyć się czegoś nowego: nie przyjmuj cukierków od nieznajomych, bo nie zawsze można liczyć na „cukierkowe” zakończenie.

Morał: Choć Halloween może być zabawą, warto pamiętać o ostrożności i nie zawsze ufać nieznajomym, bo nie każdy „cukierek” jest tym, na co wygląda! https://en.wikipedia.org/wiki/Pitru_Paksha