Maszt wstydu!
Jak takie "coś" nazwać Masztem Niepodległości! Wstyd, Hańba. Obciach.
Bazyliszek na cokole. Czy to coś ma wspólnego z Polskim orłem.
Ten maszt jest symbolem zniewolenia lokalnej społeczności przez "odnowiciela" miasta, któremu CBA skróciło nazwisko 14 marca 2023 roku.
I zaraz uniewinni od zarzucanych mu czynów
Nie "Polskim", a "polskim".
Autorem projektu jest rzeźbiarz prof. Czesław Dźwigaj, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Napisz do niego.
Idea upamiętnienia się za życia na pomniku jest dla mnie cokolwiek groteskowa.
Czy to jest ten sam masz, przy którym radni postawili sobie tablice z własnymi nazwiskami? Postawili sobie tablicę ale nawet nie potrafili pozyskać dofinansowania na budowę.
Takie inicjatywy są w Polsce dość częste, szczególnie przy okazji rocznic państwowych.
Odpowiedź brzmi: tak, można pozyskać dofinansowanie — nie trzeba w 100% finansować budowy pomnika z budżetu miasta.
Oto jak to wygląda w szczegółach
### 1. Źródła dofinansowania budowy pomnika
Prezydent miasta (lub wójt/burmistrz) może sięgnąć po różne źródła zewnętrzne:
#### a) Dotacje z budżetu państwa
Możliwe jest uzyskanie środków np. z:
* Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) – w ramach programów takich jak *„Niepodległa”*, *„Kultura – Interwencje”* lub *„Ochrona zabytków”*.
Te programy często wspierają budowę lub renowację pomników o charakterze historycznym i patriotycznym.
* Kancelarii Prezesa Rady Ministrów – szczególnie w ramach programów historycznych lub patriotycznych.
* Wojewody – w wyjątkowych przypadkach, jeśli pomnik ma charakter regionalny lub państwowy.
#### b) Fundusze samorządowe i regionalne
Miasto może aplikować o wsparcie np. do:
* Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, jeśli pomnik ma znaczenie regionalne.
* Programów partnerstwa terytorialnego – np. wspólne finansowanie przez powiat i miasto.
#### c) Fundacje, stowarzyszenia, darczyńcy prywatni
* Samorząd może współpracować z organizacjami pozarządowymi lub obywatelskimi komitetami budowy pomnika.
* Takie komitety mogą prowadzić zbiórki publiczne (zgodnie z ustawą o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych).
* Wiele pomników w Polsce powstało właśnie dzięki modelowi: część środków z budżetu gminy + darowizny od mieszkańców i firm.
### 2. Zasady formalne (prawne)
Budowa pomnika wymaga:
* Uchwały rady miasta (lub gminy) o zgodzie na wzniesienie pomnika – bez niej inwestycja nie może ruszyć.
* Wskazania źródeł finansowania (w uchwale lub załączniku do budżetu).
* Zatwierdzenia miejsca lokalizacji (zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego).
Jeśli pomnik ma charakter państwowy (np. upamiętnia wydarzenia o znaczeniu ogólnokrajowym), to może wymagać opinii:
* Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
* a w wyjątkowych przypadkach także Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (jej funkcje przejęło obecnie MKiDN).
### 3. Przykład praktyczny
Przykład zbliżony do Twojego pytania:
> W 2018 r. z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości wiele gmin (np. w woj. świętokrzyskim) stawiało pomniki z dofinansowaniem z programu „Niepodległa”.
>
> Wkład miasta wynosił np. 30–50%, a reszta pochodziła z programu ministerialnego lub od sponsorów prywatnych.
### Wnioski. Prezydent miasta nie musi finansować pomnika w całości z budżetu gminy.Może:
* łączyć środki własne z dotacjami państwowymi lub regionalnymi,
* współpracować z organizacjami społecznymi,
* korzystać z darowizn prywatnych.
Znalazłem kilka aktualnych programów dotacji, które mogą być wykorzystane przez gminy lub jednostki samorządu terytorialnego w celu finansowania budowy lub remontu pomników. Oto przegląd najistotniejszych, z podaniem, które mogą pasować do Twojego przypadku:
### ✅ Programy warte uwagi
1. Ministerstwo Obrony Narodowej (MON) — „Budowa i remont pomników upamiętniających historię Wojska Polskiego i tradycję oręża polskiego”
* Gmina/jst może uzyskać dotację na budowę lub remont pomnika upamiętniającego historię WP i tradycję oręża polskiego. ([Gov.pl][1])
* Przykładowo, w 2025 r. ogłoszono konkurs, w którym budżet konkursu wynosił ok. 2,7 mln zł. ([Gospodarka Podkarpacka][2])
* Warunki: nowe rozporządzenie MON z dnia 11 lipca 2025 r. określa sposób, warunki i tryb udzielania dotacji dla jst. ([Gov.pl][1])
* To może być bardzo pasujące, jeśli pomnik ma charakter upamiętnienia wydarzeń historycznych związanych z orężem lub niepodległością.
2. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) — program „Ochrona zabytków”
* Program rządowy na rok 2025 (i 2026) dotyczący prac konserwatorskich, restauratorskich lub budowlanych przy zabytkach nieruchomych i ruchomych. ([Samorząd PAP][3])
* Budżet programu „Ochrona zabytków” na 2026 wynosi ponad 200 mln zł. ([Samorząd PAP][4])
* Choć głównie ukierunkowany na zabytki wpisane do rejestru, może być możliwe włączenie lub kwalifikowanie pomnika jako elementu dziedzictwa — wymaga sprawdzenia, czy pomnik będzie wpisany/uznany jako zabytek.
3. Inne – Dotacja z budżetu województwa / samorządu wojewódzkiego
* Przykład: Gmina Płaska otrzymała dotację od województwa podlaskiego na budowę pomnika „Twórców Kanału Augustowskiego”. ([plaska.pl][5])
* Pokazuje, że poza programami centralnymi, istnieją także lokalne i wojewódzkie środki wspierające budowę pomników.
### [!!] Co warto sprawdzić przy aplikowaniu
* Upewnij się, czy budowa pomnika spełnia zakres zadania określonego w regulaminie programu (np. upewnić się, że pomnik upamiętnia odpowiednią tematykę: historia wojskowa, tradycja oręża, dziedzictwo, etc.).
* Sprawdź, czy pomnik lub planowany obiekt jest uznany za zabytek lub może być traktowany w ramach ochrony zabytków — jeśli korzystasz z programu „Ochrona zabytków”.
* Zwróć uwagę na terminy naboru wniosków, harmonogramy i budżety programów (np. nabór w MKiDN do „Ochrona zabytków” trwał do 5 listopada w części „prace planowane”.) ([Samorząd PAP][3])
* Określ, jaka będzie własna wkładka/środki własne gminy — większość dotacji wymaga wkładu własnego lub współfinansowania.
* Sprawdź warunki dotyczące dokumentacji, lokalizacji, uzgodnień urbanistycznych i planu zagospodarowania.
---
Jeśli chcesz, mogę przeszukać dokładnie programy dostępne dla województwa świętokrzyskiego (regionalne fundusze, samorząd wojewódzki) i znaleźć lokalne konkretne źródła finansowania, wraz z formularzem, budżetem i warunkami.
[1]: https://www.gov.pl/web/obrona-narodowa/ogloszenie-o-dotacji-na-budowe-pomnika "Budowa i remont pomników upamiętniających historię Wojska Polskiego i tradycję oręża polskiego. - Ministerstwo Obrony Narodowej - Portal Gov.pl"
[2]: https://gospodarkapodkarpacka.pl/news/view/68311/piec-podkarpackich-gmin-wsrod-beneficjentow-konkursu-ministerstwa-obrony-narodowej "Pięć podkarpackich gmin wśród beneficjentów konkursu Ministerstwa Obrony Narodowej - gospodarkaPodkarpacka.pl"
[3]: https://samorzad.pap.pl/kategoria/dofinansowanie/ruszyl-nabor-do-programu-mkidn-ochrona-zabytkow-ponad-200-mln-zl-do "Ruszył nabór do programu MKiDN „Ochrona zabytków”. Ponad 200 mln zł do podziału (regulamin) | Serwis Samorządowy PAP"
[4]: https://samorzad.pap.pl/kategoria/dofinansowanie/wystartowal-nabor-do-programu-mkidn-ochrona-zabytkow-na-2026-rok-ponad-200 "Wystartował nabór do programu MKiDN „Ochrona zabytków” na 2026 rok. Ponad 200 mln zł do podziału (dokument) | Serwis Samorządowy PAP"
[5]: https://www.plaska.pl/aktualnosc-5-727-dotacja_z_wojewodztwa_podlaskiego_na.html "Dotacja z Województwa Podlaskiego na realizację zadania „Budowa pomnika Twórców Kanału Augustowskiego” - Aktualności - Gmina Płaska"
Informacja o udzielonych dotacjach na dofinansowanie budowy pomników 2020 - 2024
--- Radomskie, 16 listopada 2022: W Wierzbicy będzie pomnik upamiętniający mieszkańców walczących o wolność
W centrum Wierzbicy rozpoczęły się prace przy budowie pomnika upamiętniającego mieszkańców ziemi wierzbickiej walczących o wolność Ojczyzny. To społeczna inicjatywa mieszkańców gminy.
W 100-ną rocznicę odzyskania niepodległości Rada Gminy Wierzbica podjęła uchwałę intencyjną o budowie pomnika. 6 grudnia 2021 r. powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika Czynu Niepodległości w Wierzbicy. Komitet założył konto bankowe i rozpoczął rozprowadzanie cegiełek na budowę pomnika. Ze środków zebranych od mieszkańców opłacono projekt budowlany pomnika. Usytuowanie pomnika zgodnie ustalono na Placu Jana Pawła II, w centrum Wierzbicy. W tym miejscu krzyżują się też główne drogi w czterech kierunkach: Radom, Iłża, Starachowice, Szydłowiec. (...)
Uroczystość odsłonięcia pomnika W SETNĄ ROCZNICĘ ODZYSKANIA PRZEZ POLSKĘ NIEPODLEGŁOŚCI - Stryków, 11 XI 2018 r. | ZMvid: Stryków - pomnik Niepodległości https://www.youtube.com/watch?v=wwHUgylI0-g
Pomnik Niepodległości w Strykowie został sfinansowany z budżetu Gminy Stryków. Z dokumentu „Raport o stanie gminy Stryków za rok 2018” wynika, że wydatki związane z: „Opracowanie projektu i budowa pomnika dla uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości” były zaplanowane jako 184 000 zł i wykonane za kwotę 183 422,85 zł. Na stronie „Miejsca pamięci” gminy Stryków jest informacja, że głównym pomysłodawcą budowy pomnika był radny ― Krzysztof Bandurowicz, projekt i wykonanie zostały wykonane przez rzeźbiarza ― Rafał Ciesielski oraz architektów ― Andrzej Herburt i ― Jan Grzelak. https://www.strykow.pl/902%2Cmiejsca-pamieci
Na zdjęciu dodanym do filmu orzeł w Strykowie jest biały https://i.ytimg.com/vi/wwHUgylI0-g/maxresdefault.jpg
W rzeczywistości orzeł ma ciemnoszarą, metaliczną barwę, a nie biały kolor jak na zdjęciu.
Maszt Niepodległości i radni z tablicy
Komentarz publicystyczny
To nie sztuka zabić kruka — sztuka to tak postawić symbol, żeby nie zamienić go w pomnik własnej próżności.
W Ostrowcu powstał Maszt Niepodległości, a pod nim tablica z nazwiskami radnych, którzy zdecydowali, by maszt postawić za miejskie pieniądze. Dla jednych – gest upamiętnienia decyzji, dla innych – manifest lokalnego ego w narodowych barwach.
Kilka powiatów dalej, w tym samym województwie, stoi „Goła czerwona baba” – Gaja Gomulickiego – rzeźba poświęcona Niepodległej, odważna, symboliczna, artystyczna. Dwa znaki wolności, dwa światy. Jeden mówi o ciele i niezależności, drugi – o budżecie i nazwiskach.
I tu właśnie zaczyna się prawdziwy paradoks polskiej symboliki: im więcej patosu, tym mniej refleksji.
Bo patriotyzm nie potrzebuje tablic z nazwiskami. Nie potrzebuje też radnych w roli bohaterów.
Wystarczy flaga, która naprawdę coś znaczy — i ludzie, którzy nie czują potrzeby podpisywania się pod nią jak pod uchwałą.
Nie sztuka więc zabić kruka. Sztuka – nie zamienić go w papugę, która powtarza: „my to zrobiliśmy”.
Bo patriotyzm to nie kwestia tablicy z nazwiskami — tylko tego, czy potrafimy robić coś dla wspólnego dobra bez dopisywania się do historii flamastrem.
http://www.ostrowiecnr1.pl/forum/watek/gola-czerwona-baba/s3/
Maszt Niepodległości to symbol wspólny – ufundowany z publicznych środków. Tablica z nazwiskami radnych burzy ten sens. Warto ją zdjąć i oddać ten symbol mieszkańcom.
Krótkie i dobitne komentarze:
1. „Maszt Niepodległości, a pod nim — kampania wyborcza w wersji kamiennej.”
2. „Zrobili z symbolu wolności billboard wdzięczności.”
3. „Niepodległość — sponsorowana przez Radę Miasta.”
4. „Maszt dla wszystkich, tablica dla wybranych.”
5. „Flaga wspólna, podpis prywatny.”
6. „Pomnik Niepodległości? Raczej pomnik autopromocji.”
7. „Kampania pod flagą – to już poziom narodowy.”
8. „Niepodległość to nie plakat wyborczy.”
9. „Pod flaga biało-czerwoną – reklama lokalna.”
10. „Wolność bez nazwisk wyglądałaby lepiej.”
„Piękny symbol, szkoda tylko, że ktoś dopisał pod nim stopkę redakcyjną.”
„Maszt miał być symbolem wspólnoty, a wyszedł pomnik podpisany jak uchwała.”
„Zrobili z gestu wolności tablicę obecności.”
„Maszt dla wszystkich, ale tablica wygląda jak lista zasług własnych.”
„Zboczenie zawodowe? Te nazwiska wyglądają, jakby ktoś właśnie zatwierdzał protokół.”
„Niepodległość zatwierdzona – podpisy radnych pod masztowym ‘projektem’ gotowe.”
„Maszt dla wszystkich, a tablica jak paragraf w uchwale: punkt 1 – autopromocja.”
„Pomnik wolności czy formularz do podpisu? Te nazwiska trudno odróżnić od protokołu.”
„Te nazwiska pod Masztem Niepodległości wyglądają jak punkty w uchwale – tylko że tu zamiast paragrafów jest własne ego.”
A może by tak rozpętać lokalną wojenkę o zdjęcie tej tablicy? Może Ostrowiec znów pojawiłby się w nagłówkach ogólnopolskich mediów? Warto promować się w mediach, ale za darmo, nie za dychę. Awantura, awantura – najwyższy czas wypuścić szczura. Gdzie jest szczur?
Wirtualna Polska: 10.12.2024 Macierewicz popchnął Szczurka. Awantura pod pomnikiem smoleńskim. Policja musiała interweniować https://www.youtube.com/watch?v=arRcOTlMZuc
Posty zatwierdzone, zielonych ikonek brak. Manipulacja? Szczur Głodny Bywa https://archive.ph/Lz68J
http://www.ostrowiecnr1.pl/forum/watek/szczur-na-ludwikowie/
Powinna być usunieta tablica z radnymi. To skandal, żeby za nasze publiczne pieniądze robić sobie rewklamę na pomnikach za życia. Tym bardziej, że kojarzy się ze złotym "odnowicielem".
